San Martzial Alardearen Ordenantzak 11. artikuluan dihardu infanteriako kapitainak eta unitateburuak hautatzeari buruz, eta honako hau adierazten du: “infanteriako kapitainak eta unitateburuak beren konpainiek eta unitateek aukeratuko dituzte eta Jeneralak berretsiko ditu”. Gainera, “izendapen horietarako, Jeneralari dagozkion inguruabar berberak hartuko dira kontuan, eta, gainera, gutxienez azken hamar urteak konpainia edo unitate berean desfilatzen eman beharko dira”. Artikuluaren amaieran adierazten denez, “infanteriako kapitainen eta unitateburuen erantzukizuna da, Jeneralaren eta Komandantearen zuzeneko laguntzaile diren aldetik, ordenantza hau betetzen dela zaintzea, bai eta ordenari eta beharrezko diziplinari eustea ere”.

48. artikuluan adierazten denez, “kapitainak eta unitateburuak hautatzeko hauteskundeak urria baino lehen egin beharko dira, eta konpainien araudietan eta barne-arauetan ezarritakoaren arabera”. Kapitain edo unitateko buru izateko hautagarria izateko, “ezin izango da zehapenik jaso, ezta zehapen-prozesurik egin ere, falta larriagatik edo oso larriagatik”. Artikuluan, gainera, honako hau adierazten da: “hauteskunde horietan, prozesua Jenerala hautatzeko egiten denaren berdina edo antzekoa izan dadin zainduko da, eta Buruzagien Batzordeari eta honek Alardearen Batzordeari, idazkariaren bitartez, hauteskunde-prozesu horretarako ezartzen diren aldien eta daten berri emango zaie”. Azkenik, San Martzial Alardearen Ordenantzaren 34. artikuluan jasotzen den bezala, Alardearen Batzordeak “hauteskunde-prozesuan parte hartzen duten ekitaldi eta/edo betekizunei buruzko dokumentazioa eskatu ahal izango duela eta bertan egon ahal izango dela” adierazten da.

Infanteriaren Araudiak, bestalde, 3. artikuluan aipatzen du kapitainaren figura, honako hau adieraziz: “kapitaina konpainia bakoitzeko berezko burua da. Alardeko Jeneralak izendatuko du, konpainiak berak aurretik aukeratuta. Konpainiak lau urterako aukeratuko du kapitaina, eta behin berrautatu ahal izango da”. Artikuluak, era berean, honako hau jasotzen du: “konpainiak proposatutako hautagaiak Jeneralarentzat dauden baldintza berak bete beharko ditu, eta gutxienez azken bost urteetan konpainian bertan parte hartu beharko du, ezinbesteko kasuetan izan ezik”. Era berean, “kapitaina hautatzerakoan, hautagai orok konpainiaren beraren batzordeak ezarri beharreko konpainiako kide kopuru baten bermea izan beharko du gutxienez”. Azkenik, honako hau dio artikuluak: “kapitainaren ahalmena izango da konpainiako tenientearen, alferezen, sarjentuaren, kaboen eta banderinaren izendapena, bai eta konpainiak berak proposatutako kantineraren izendapena ere”; era berean, “kapitainaren betebeharra izango da konpainia kantinera hautatzeko deitzea”, eta “konpainiako batzordeari deituko dio behar beste aldiz, eta konpainia ordezkatuko du behar beste ekitalditan”.

Azkenik, Olaberria Konpainiaren Barne Erregimeneko Araudiak zehatz-mehatz zehazten ditu kargua lortu ahal izateko bete beharreko baldintzak, baita hauteskunde-prozesuaren garapena ere, urratsez urrats. 2. artikuluak, Olaberria konpainiako kapitainari soilik buruzkoak, konpainiako kapitain izateko ezinbestekoa dela “Olaberria konpainiaren eremu geografikoan naturala eta egoiliarra izatea, edo, naturala ez izanik, hogeita bost urtez esparru horretan bizitzen edo bizi izana” jasotzen du. Gainera, hautagaiak “gutxienez hogeita hamabost urte” izango ditu eta “aginte-dohainak” izango ditu. Halaber, “gutxienez hamabost urte eman behar ditu Olaberria Konpainian desfilatzen, etenik gabe, ezinbesteko kasuetan eta behar bezala egiaztatuak izan ezik”.

Hautaketarako hautagairik ez balego, artikulu horrek honako hau jasotzen du: “batzordeak pertsona bat izendatuko du kapitain kargurako, urtebeterako”. Era berean, honako hau adierazten da: “kapitain hautetsiak ezin badu bere kargua bete ezinbesteko arrazoiengatik, tenientea izango da bere kargua eta funtzioak beteko dituena, konpainiak kapitain berri bat aukeratu arte”.

Bere eskumenei dagokienez, “Olaberria Konpainiako kapitainak konpainiako tenientea, alferezak, sarjentua eta kaboak aukeratuko ditu, baita batzordeko karguak ere, eta bere agintaldian zehar San Martzial Alardea behar bezala garatzeko eta konpainiaren funtzionamendu egokirako beharrezkotzat jo ditzakeen aldaketak bere ahalera geratuko dira”. Agintaldiaren iraupenari dagokionez, “lau urtekoa izango da, eta bigarren agintaldi baterako berrautatu ahal izango da, San Martzial Alardearen Ordenantzei kalterik egin gabe”.

Olaberria Konpainiako kapitainaren hautaketa 10. artikuluan ezarritakoaren arabera egiten da. Lehenik eta behin, hauteskunde-batzorde bat eratzen da, 10.1 artikuluaren bidez araututa: “kapitaina izango da buru, berrautaketara aurkezten ez bada, edo, hala badagokio, tenientea (jarduneko kapitaina), hautagai gisa aurkezten ez bada, edo, hala badagokio, batzordeko kide zaharrena; eta idazkaria konpainiako kidea, edo, hala badagokio, batzordeko gazteena. Pertsona bat konpainian egotearen edo ez egotearen ondorengo zalantzak hauteskunde-batzordeak ebatziko ditu”. Artikuluan, gainera, honako hau jasotzen da: “hauteskunde-batzorde hau eratzen den unetik, eta ezarritako arauak betetzen direla zaintzeko, Alardearen Batzordeko ordezkari bat deituko da batzordearen bileretara”, eta “ez da hautagairik joango hauteskunde-batzordearen bileretara, salbu eta hauteskunde-batzordeak puntu zehatzen bat jorratzeko eskatzen badio”.

Hauteskunde-prozesuari buruzko 10.2 artikuluak jasotzen duenez, San Martzial Alardearen Ordenantzaren 48. artikuluaren eta San Martzial Alardearen Infanteriako Araudiaren 3. artikuluaren arabera, “kapitaina hautatzeko hauteskunde-prozesua urria baino lehen egin beharko da, eta kapitain izateko hautagai izateko, ezin izango da zehapenik jaso, ezta falta larri edo oso larriengatik zehapen-prozesurik izan ere”. Artikuluaren arabera, “hautagaiek hauteskunde-batzordearen aurrean formalizatu behar dute beren proposamena, eta batzorde hori izango da hautagaiaren baliozkotasuna egiaztatuko duena”, eta “hautagaien aurkezpenaren eta hautaketaren artean nahikoa denbora egon beharko da hautagaiak hautesle posible guztiei zuzendu ahal izateko”. Era berean, “hautagai posible bakoitzari, hala nahi izanez gero, konpainiako kideen zerrenda eguneratua emango zaio, kide bakoitzaren izen-abizenak jasotzen dituena”, eta berariaz adieraziko da “hautagaitza bakoitzak gutxienez Olaberria Konpainiako kideen ehuneko hogeita bosten (% 25) bermea izan beharko duela”. Artikuluak honako hau ere jasotzen du: “edozein hautagaik propaganda banatzea debekatuta dago, eta, beraz, ekintza larritzat jo daiteke”.

Bozketa-eguna iritsitakoan, “hauteskunde-mahaia eratuko da, eta hauteskunde-batzordeko lehendakariak eta idazkariak, hautagai-zerrenda bakoitzeko kontu-hartzaile batek (ez da kapitain-hautagaia izango) eta Alardearen Batzordeko ordezkariak osatuko dute”. Bozketa-sistemari dagokionez, “zuzenekoa eta presentziala izango da, eta, araudi honetan jasotako baldintzak betez, bozketa-egunean adierazitako leku eta orduan bertaratzen diren kide guztiek parte hartu ahal izango dute”, eta kanpoan geratuko da “artikulu honetan jasotzen ez den beste edozein bozketa-sistema”.

Bozketa egin ondoren, “behin Alardearen Batzarraren ordezkariak abalatuta, Alardearen Jeneralari boto gehien lortu dituen hautagaia kapitain izateko proposatuko zaio, berak berrets dezan. Berdinketa gertatuz gero, bozketa errepikatuko da, ez 48 ordu baino lehen, ezta lehenengo bozketa egin eta 8 egun igaro ondoren ere”.