San Martzial Alardearen Ordenantzaren 23. artikuluak, kantinerei buruzkoak, honako hau adierazten du: “kantinerak hautatzeko prozesuak kapitainen eta unitateburuen erantzukizuna izango dira, eta, batez ere, euren konpainia eta unitateen barne araudietan ezarritako arauak errespetatuko dituzte”. Halaber, salbuespenez, “Hatxeroek ez dute kantinerarik eramango” adierazten du. Artikulu berean honako hau jasotzen da: “Ordenantza honetan ezarritako baldintzak betetzen ez dituzten konpainia eta/edo unitateetako kantinerak aldatzea edo berriz aukeratzea aholkatzea eta, hala badagokio, exijitzea Alardeko Batzarraren eskumena izango da”. Halaber, “ezinbesteko kasuetan, konpainiak edo unitateak kantinerarik gabe desfilatu ahal izango du”.

Bestalde, 24. artikuluak honako hau jasotzen du: “kantinera izateko, ezinbestekoa izango da ezkongabea izatea eta Alardearekiko maitasun eta gogo handia izatea, Irungoa izatea edo azken hamabost urteetan herrian bizitzea. Kantineraren adina gutxienez 20 urtekoa izango da, izendatua izan zen urtearen barruan beteak. Berrikuntza etengabea izan dadin, aukeratutakoak behin bakarrik desfilatu ahal izango du Alardean”.

Infanteriaren Araudiari dagokionez, 7. artikuluak hau dio: “kapitainak izendatuko du kantinera, konpainiak proposatuta. Nolanahi ere, hautaketari dagokionez, konpainia bakoitzaren arauak eta ohiturak beteko dira”. Halaber, “kantinerak aukeratzeko, tradizionalki jarraitutako ordena jarraituko da, hau da, Zalditeriako kantinera eta Artilleriako kantinera hautatu ondoren, lehenik herriguneko edo landa-guneko konpainiek aukeratuko dute, eta, ondoren, gainerako konpainiek. Auzo berean konpainia bat baino gehiago izatekotan, kantinera antzinatasun-ordenaren arabera aukeratuko da”. Azkenik, artikuluak azpimarratzen duenez, “laguntzaileen karguak kantineraren aukera askekoak izango dira, eta sarjentu eta kaboaren bereizgarriak erabiliko dituzte, baina ez dute merezimendurik edo baldintza berezirik ekarriko”.

Azkenik, xehetasunetara jaitsita, Olaberria Konpainiaren Barne Araudiaren 6. artikuluak arautzen du berariaz gure konpainiako kantinera hautatzeko prozesua. Artikuluaren hasieran adierazten denez, “kantinera adin nagusiko neska bat da, konpainiak San Martzial eguneko ekitaldietarako gonbidatuta”, eta “kantinera izateko hautagaiak batzordeari aurkeztuko zaizkio. Aurkezpen hori, gutxieneko baldintza gisa, San Martzial Alardearen Ordenantzaren arauei egokituko zaie, arau horien 23. eta 24. artikuluei jarraiki”. Batzordeak “hautesleei hautagaien izenak eta argazkiak jakinarazteko modua eta lekua ezarriko ditu”. Artikuluan adierazten denez, “inola ere ez da onartuko kantinera izateko balizko hautagairen baten propaganda banatzea. Baldintza hori betetzen ez bada, batzordeak aukeratu ahal izango du jarduera horretan ari diren hautagaiak zerrendan ez sartzea”. Kantinera izateko hautagaiek “azken zazpi urteetan erroldatuta egon beharko dute eta ohiko bizilekua Olaberriako eremuan izan beharko dute etenik gabe, konpainiek Alardearen ondorioetarako hitzartutako banaketaren arabera, eta banaketa hori araudi honen 1. artikuluan jasotakoa izango da”. Hala ere, salbuespen bakar gisa, “ikasketak direla-eta beste herriren batean nahitaez erroldatu behar izan duten baina Olaberriari dagokion eremuan ohiko bizilekua duten neskak izan daitezke hautagai”.

Era berean, “konpainiaren tradizioari eutsiz, modu alternatiboan aukeratua izango da Olaberria landatarreko eta Olaberria erdialde-hiriko hautagaien artean, bi aldeen arteko tartea autopistako zubia markatuta. Beraz, urte batean landa eremuko hautagaien artean hautatua izanez gero, San Martzial Alardea ospatzen den hurrengo urtean Olaberriako erdialde-hiriko hautagaien artetik aukeratuko da”.

Artikuluak azpimarratzen duenez, “erabat debekatuta dago konpainiaren edozein jurisdikzio-eremutan komenientziazko erroldatzea. Kasu hori gertatzen bada eta behar bezala egiazta badaiteke, konpainiako batzordeak hautagaia baztertzea erabakiko du”. Salbuespen gisa, “eremuetako batean hautagai-zerrendarik ez balego, beste eremura zabalduko da hautatzeko aukera”. Edozein arrazoi dela eta, aukeratutako kantinerak ezin badu desfilatu edo bere hautaketa baliogabetzen bada ezarritako arauak ez betetzeagatik, “hautaketan lortutako boto kopuru handiagoa duen hurrengoak ordezkatuko du”.

Hautagaitza aurkezteko baldintzei dagokienez, honako hau dio artikuluak: “hautagaitza aurkeztu nahi duten guztiek konpainiako kide baten sinadurarekin abalatuak izan behar dira. Hautagaitzak batzordeak aurrez adierazitako lekuetan aurkeztuko dira, gutun-azal itxian eta markatutako epearen barruan, datu pertsonalak, 20 x 15 cm-ko argazkia, Nortasun Agiri Nazionalaren fotokopia, errolda-ziurtagiri historikoa eta dagokion abala barne”.

Abal-emaile bakoitzari, hala eskatuz gero, “konpainiaren kideen zerrenda eguneratua emango zaio, kide bakoitzaren izen-abizenak adierazita”, eta boto-eskubidea baliatu ahal izango dute “hautaketan parte hartzen duten konpainiako eskubide osoko kide guztiek”, ordainketetan egunean badaude.

“Hautagai batek emandako botoen % 50 gaindituko balu, urte horretarako kantinera aukeratuko lukete. Hautagaietako batek ere ez balu emandako botoen erdia gaindituko, bigarren bozketa bat egingo litzateke boto kopuru handiena duten bi hautagaien artean, eta, berdinketa egonez gero, lehenengo bozketan boto gehien jaso dituen hautagaia aukeratuko litzateke kantinera. Bi bozketak berdinduta geratuko balira, hautaketaren erabakia kapitainari egokituko litzaioke”.